خاستگاه علم جرم شناسی و شیوه های تحقیق و بررسی آن

جرم حضور دست و پاگیر خود را به همه افراد تحمیل می کند. امکان ندارد روزی بگذرد و روزنامه ها مطلبی در مورد کلاهبرداری، سرقت مسلحانه، تجاوز به عنف ، قتل عمد یا حمله تروریستی ننویسند. نهادهای تاسیس شده به منظور مقابله با تهدیدات اینگونه جرایم آشکار هستند .زندان ها، دادگاه ها ، نیروی پلیس و نیروهای امنیتی امکان ندارد که مدت طولانی فراموش شده باقی بمانند. این همان دلیلی است که جرم شناسی به خاطر آن به وجود آمده است . علمی که شیوه مقابله با جرایم و نیز، اقدامات لازم به منظور تاسیس نهادها را معین می کند و سعی در توصیف ، تفهیم و توضیح جرایم دارد و این سوال که رفتار مجرمانه به چه دلیل به وجود می آید ؛پرسشی است که از دیرباز مطرح بوده است. جرم شناسی برعکس آنچه تصور می شود، علم جدیدی نیست و در گذشته های دور و در قوانین قدیم نیز زمینه هایی از مفاهیم آن چشم می خورد .... از آن جمله می توان به نحوه برخورد حقوق قدیم یونان، رم در عهد باستان ، قرون وسطی و عهد رنسانس به پدیده بزهکاری اشاره کرد. اهمیت موضوع به خصوص با توجه به شرایط قانون گذاری آن زمان، بسیار قابل توجه است. علم جرم شناسی به صورت جدید و فعلی خود مجموعه ای از علوم مختلف شامل روان شناسی، زیست شناسی، روان پزشکی، و جامعه شناسی است که از قرن نوزدهم، تحت تاثیر حرکت های علمی بشر دوستانه و عمدتاً به ولیل وجود سیستم های حقوق کیفری نامنتاسب و نارسا که توانایی پاسخگویی به نیازهای عینی جوامع وقت را نداشتند ، در کشورهای غرب به وجود آمد و به علت دست آوردهای مفید و ذ ی قیمت علمی خود و اثرات بسیار مثبتی که در روند تحول حقوق جزا و سیاست کیفری جوامع مذکور و بعداً در سراسر دنیا بر جای گذاشت و به شدت، مورد توجه واقع شد و با شروع قرن بیستم و گسترش علوم، بالاخص در سال های اخیر توسعه و اهمیت فراوانی پیدا کرد. و هم اکنون در بیشتر ممالک جهان از جمله دروس اساسی دانشکده حقوق محسوب شده و تدریس می شود. اما، از آنجا که موضوعات جنایی معاصر پیچیده هستند و به گونه ای در تار و پود و ساختار زندگی روزانه ما وارد شده اند؛ بایستی برای مقابله با آنها از تمامی ابزارهای ساده، پیچیده ، خشن و فوری استفاده کرد. به منظور جلوگیری از ارتکاب جرائم، بدون اینکه مجبور باشیم ارزش های خود را زیر پا بگذاریم ، ضروری است که آنها را به خوبی بشناسیم و تحلیل کنیم. منظور از پژوهش از مشاهده علمی همان علل و عوامل، برنامه ریزی و مهار کردن بزهکاری برای سعادت واقعی بشر،می باشد که ضرورتی انکارناپذیر دارد. و استفاده از عقل و آموزه هایاساسی در کنار داده های تجربی، وهم چنین، با در نظر گرفتن واقعیت های عینی، فرهنگی و ارزش هایاصیل جوامع، می تواند به عنوان شرط اساسی پویایی، واقع نمایی و کارآیی این گونه پژوهش ها در هر جامعه باشد. جرم شناسی و رشته های مرتبط با آن مانند جامعه شناسی جنایی، روان شناسی جنایی و بزهکاری اطفال در ایران، بیش از نیم سده در برنامه های آموزشیدانشکده های حقوق، دانشگاه پلیس و دانشکده های علوم اجتماعی با عناوینجامعه شناسی انحرافات، آسیب شناسی اجتماعیبا مباحثجرم شناسی، تدریس و تحقیق می شود؛اما به رغم این قدمت، جنبه نظری- کاربردی این رشته به لحاظ مشکلات مربوط به آموزش و پژوهش ، گسترش قابل توجهی در جامعه امروزی ما نیافته است. بی تردید، گسترش و اثر بخشی جرم شناسی، مستلزم مطالعات وسیع و تحقیقات میدانی درباره بزهکاران، انواع جرایم ارتکابی، علل رشد نرخ برخی جرایم، تاثیر قوانین و مقررات و نیز، نظام کیفری بر منحنی بزهکاری می باشد . به عبارت دیگر، پژوهش های نظری- میدانی، به جرم شناسان اجازه می دهد تا فراتر از واقعیت های خشک حقوقی – قضایی ونیز،واقعیت انسانی – اجتماعی بزهکاریمطلع شده و در پرتو یافته های آن، برای اصلاح و تغییر شرایط در ساختارهای قانونی، قضایی، پلیسی و اجتماعی (در واقع سیاست جنایی)،راهکارهایی را پیشنهاد کنند.